INDIAN RESIDENTIAL, DAY,
AND INDUSTRIAL SCHOOLS


Trigger warning: readers may be triggered by the recount of Indian Residential Schools. To access a 24-hour National Crisis Line, call: 1-866-925-4419. Community Assistance Program (CAP) can be accessed for citizens of the Anishinabek Nation: 1-800-663-1142.

NSADAA’IINDENDAMOWIN

Aaniish aanind aakwendamowinan enji teg nsadaa’iidendamowin?
    • Shkonwaach zhiwebad
    • Gaawiin ngii-de-zhiitaasii gwaya
    • Bwaanwitoo wii-gibichichiged
    • Aa’aanj zhiwebad
    • Gwaya onjida gii-aakwaadizi
    • epiichi-binoojiinwid gii-zhiwebad

Aaniish ezhi-zhiwebag nsadaa’iidendamowin?

  • Ngoding, ngoding eta gii-zhiwebad (daabaan psikaagaaza, shkonwaach naajtaasa, aa’aabiinjigaaza)
  • Gibeying maa ge aanji’zhiwebzi (gotaanendamowin, goopajigaaza)
  • Aa’aagwiita zhizhiwebad (aakwaadziwin + goopaji’iwe + zhiingenjigewin/aanwenimidiwin)
  • Mewizha gaa-zhiwebag gbeying dash psakaagemgad (aanjiwizhweng)

Nsadaa’iidendamowin na we’iib zhiwebad?

Gwech go we’iib daa-mooshchigaade aanwi dash wii gwa aaniind ooshme gbeying daa-njitaamgad ngo-name-giizhgadoon, giizisoog maa ge nsa-bboon, piish ji-mooshtong wi  nsadaa’iidendamowin.

Gbeying na daa-bbaamendmigemgad wi nsadaa’iidendamowin?

Enh, daa-temgad gwa inamanji’owini’, mshkaw bmaadziwini’, inendamowini’, doodamowini’, miinwaa manidowaadziwini’ bbaamenjigewin.

Wenesh manidowaadzi’bbaamenjigewin etemgak nsadaa’iidendamowining?

Aanind go daa-zhi-dbaataanaa’aa aanwetmowaad maa ge zhaagwenimowaad, waa’aach go ishpi-gshkewiziwin.

Wenesh inamanji’owini’bbaamenjigewin etemgak nsadaa’iidendamowining?

  • goshko-ayaa, bwaanichige, zegizhiyaa, maanaadendam
  • giiwashkwe’endam, giikiminzi, miinwaa gaawiin gashtosiin wii-mooshtood zaagidwin maa ge minwaangozwin
  • mooshtong indowin maa ge menisendamowin
  • miiwaashkwaa’aad bemaadzinjin, ngoji miinwaa gegoon enwemgak gaa-zhiwebag
  • nishkendami-zhiyaad maa ge nishkaaji-zhiyaad miinwaa miigaaji-zhiyaad
  • we’iib netaa maanaadendamo maa ge goshkwendamo
  • azhetaawaadzi, aanwenimi-zhiyaang, maa ge webnigaazad
  • Gashkitoosig wii-mazhiwed maa ge mooshtoong giichigon
  • mooshtoong giichigon  maa ge dbaadenmaasig gwaya
  • goshko-ayaa miinwaa goshko zhiyaang gegoo noondmang
  • wanishkwezhiyaa
  • nsidzo-inendamowin miinwaa doodamowin

Wenesh inendamowini’bbaamenjigwewin etemgak  nsadaa’iidendamowining?

  • Naanmindizang maa ge maanaaji-gnowaamdizang maa ge maanaaji-gnowaamdang aki
  • moonenmind gwaya, ntaa-miigaashkid, dbenmookaashkid
  • gashkitoosig wii-naagdawendang maa ge wii-naakniged
  • kandoo-zhiyaang miinwaa aabji-akawaamjiged
  • maanaazaamdamang, miji-mjimendmowinan maa ge 
  • znagzing enji-nokiing maa ge enji-kinoomaagzing
  • oke-wnenmaawza
  • gaa-go-gegoo wii-nonkiisii
  • nondaash zhi-gshkitmaawza
  • eshkam znagzi wii-dbaajimotaaged
  • Maanaadendamowin maa ge nibwadendamowin
  • ojaanimendamowin
  • gegoo gaa-izhi-ayaad gii-shkwaa-gchi-ozazaamendamosed

Wenesh doodmowini’bbaamenjigwewin etemgak  nsadaa’iidendamowining?

  • gashkitoosig wii-dbaajimotaaged
  • moonenmiged
  • aanmenjiged kognaawsang miinwaa wii-mazhiwed

Wenesh mshkawi bmaadziwini’bbaamenjigwewin etemgak nsadaa’iidendamowining?

  • Dewkwewin, gaa-gaagiidziwin – waa’aach go gaagige-gaagaagiidzowin
  • ozaam-manjigeng maa ge gaawiin zhaabendanzii ji-wiisinid
  • baashkidiyaandaapinewin
  • mokzhe’aapinewin
  • jaanmibdeg’ode, jaanminaamong, jaanmenmong
  • shazhgweweng
  • washime aanimaapinewin
  • badagonigong, nibaashking, gaawiin gashtoswang weweni wii nibaang
  • ozaamendamo’igong dbishko go naa minikwewin maa ge biinisi-mashkikiwaapine

Wenesh wi gegoo gaa-izhi-ayaad gii-shkwaa-gchi-ozazaamendamosed

Ojaanmendamowini’aapinewin temgak sa aanji-makwenjigaadeg nonda gchi-goopji-doodaamowinan ishkwaa zhiwebag go naniizaaniziwin, makwenjigaadeg, badagonigong miinwaa go mshkawi’bmaadziwini’aazhidetamowinan _ dbishkoo go naa ntaa-wiisnising miinwaa nbaang)

Daa-aashtowgaaza na gwaya maanda nsadaa’iidendamowin?

Enh, gshkotaawinan miinwaa ninaakwiwinan daa-aazhtoogaazwag niijaansag (miinwaa aankobijiganag) gaa-goopajichigaazjig mzawe inamanji’owini’ing miinwaa oshtigwaani nsadaa’iidendamowin.  Aanike-bimaadziwin, aanike’aajimowin maa ge niibna aanike-bimaadziwinan nsadaa’iidendamowin zhi-gkendaagwad maanda.

Daa-zhiwebziwag na Anishinaabeg maanda aanike-bimaadziwini-nsadaa’iidendamowin?

Enh, aanike-bimaadziwini-nsadaa’iidendamowin geget zhi-gkendaagwad gii-gnamaading anishinaabe-aadiziwinan, inaaknigewinan, miinwaa gaa-nji-naasaab zhindwaa miinwaa gii-niwtowaad dinaadziwiniwaa.  Ninaakwiwin zhi-bgomshkaa niibna aanike-bimaadziwini, maamawini, aanike’aajimowini inaganaamgaajgaadeg inendamowin, inamanji’owin miinwaa manidowaadziwin.

Aaniish enji-zhiwebag maanda aanike-bimaadziwini-nsadaa’iidendamowin?

Gaa-goopajichigaazjig dbishkoo go naa gaa-zhaabwiijig oodi Anishinaabe Dnizii Kinoomaagegamig nonj gegoo nikeying waabanda’iwe izhiwebiziwin miinwaa myaanaadag zhichigewinan ji-maajiishkaamgag nsadaa’iidendamowinaazhtowin.

  • Jaanmendamang nsadaa’iidendamowini-mjimendamowinan, izhiwebiziwinan miinwaa myaanaadag zhichigewinan e-aankenamowaawaad dibnoojiinmowaan waamdamowewaad ezhchigewaad.
  • Ishkwaashkinemagag miinwaa/maa ge noondesemgag gkendaaswin miinwaa wawiingewiziwinan wii-naadmowaawaad dibnoojiinmowaan wii-nkweshkamwaad e-znagag mji-ayaawinan maa ge inamanji’owin.
  • Ishkwaashkinemagag miinwaa/maa ge noondesemgag gkendaaswin miinwaa wawiingewiziwinan wii-naadmowaawaad dibnoojiinmowaan wii-daatagaadenimowaad myaajiishkaamgag aanjsewinan miinwaa dibaamjiginan (dbishkoo go naanh abinoojiinwid piish shkiniigid).
  • Ozaami-kowaabmaad maa ge  wanenmindwaa abinoojiinhag miinwaa menwezwaad.

Aaniish ezhi-psakaagemgak maanda aanike-bimaadziwini-nsadaa’iidendamowin?

  • Gaa-ozaamendamowichigaadeg, mnikwewin, maa ge biinisi-mashkikiwaapinewin
  • E-zaamibmiikgaadegin:  mashkaw-bmaadiziiwin, mazhiwewin, inamanji’owin/ oshtigwaani nsadaa’iidendamowin, inendamowin, manidowaadiziwin
  • Dibisaamdizowin
  • egaa gaa-gwayakoseg ngodoodegizwinan miinwaa wiijgaabwitaadiwinan
  • Gidimaagi-kognaawsiwin dbishkoo go naanh aakwaadiziwin, wanendaagoziwin, nganaawsawin, tiki inamanji’owin
  • Nisidizowi-izhichigewin, inendamowin miinwaa izhichigewin
  • Oshkiniigi-aanjigowin
  • Migoshkaadendamowin, memdige go gaagige bezhigowii miinwaa saweshkaamgag dazhiikewining
  • Wiisini miinwaa nibe’aapinewin e-gichinendaagwag miinwaa e-gaagigewang
  • gaagige mashkaw-bmaadziwni aakziwin
  •  gaagige giizhendazig gashkendamowin miinwaa niisaadendamowin
  • Gotaajiwin wii-mno-maajiiging, aandaadizing miinwaa noojimong
  • Gaawiin gwayak izhigisii abinoojiinh netaa-minikwed amaamaa megwaa gigishkawaawasad (FAS) miinwaa dabishkoo Gaawiin gwayak izhigisii abinoojiinh netaa-minikwed amaamaa megwaa gigishkawaawasad (FAE)
  • Gaawiin makawsii biindnang mkwendmowin dnizi-kinoomaagegamgoong gaa-gkendaang zhiyaawin bishkoo go naanh mnaazomkaazad, gaawiin gegoo kidsig, gaawiin wiidookaasig, ozaami-biinaadziwin, mchiwe babaamitaagewin
  • Kinoomaagegamgoong gaa-bi-njibaamgag kendaaso-znagziwin dbishkoo go naanh zegzing wii-bwaanitmaang, ozhindamang wii-gkendmang gegoo zaam ‘gkenoomaagzowining zhiyaamgad’, nda-gkendmowini-bwaanitmowin
  • Manidowaadziwin giiwanaadendamowin miinwaa webni-zhiyaawin e-bgidnigesiimgag wii-nitaawging
  • Biinji-gnawenjigaadeg dibisendizwin maa ge miiwaashkwaang e-Anishinaabesigwaa
  • Ani-gdag’aad miinwaa niisnaad bemaadzinjin
  • Inaadiziwin eyaawing gigwiinendamowin ashi aagde’endamowin maa ge aagonwetamowin ezhi-inaadizising, inaadziwin giiwanaadendamowin, zegzing wii-gkendmang maa ge wii-anishinaabewichigeng
  • Godiskiing bgoji-bimaadiziwining ge zhi-gchipiitendaagkiba enso-giizhgak ezhi-bmaadizing miinwaa manidoowaadizing
  • Gaawiin gegoo kidsiing maa ge yaazwang inwewin
  • Ishpi-iniwe’idizwini’izhiwebiziwin  (dbishkoo go naah bishigwaadiziwin)
  • ozaam wiiba aanjkiing
  • Gaawiin zaagenimaasig gwaya nyaagdowenjiged

Daa-aashtoodim na dazhiikewining maanda aanike-bimaadziwini-nsadaa’iidendamowin?

Enh, niibna ne’en wiidookaazwinan, ondaadiziwinan, miinwaa inaakonigewini’znagendaagziwinan Anishinaabekiing dbishkoose maa ge go gaa’ii dbishkoosesnoo omaa dnizi kinoomaagegamgoong nagadenmowin miinwaa go aanind omgimaakodaawinan . Nonda dash aanind daa-ddagoyaamgadoon:

  • Oosi-ogimaakodaadwin
  • Bgadendimo-apenimowin
  • Zhizhnaagwag mji-aabjitood mashkawiziiwin wii-dibenmaawzad
  • Dazhiikewining ezhchigewaad wii-zhichgeng dinaangindoonwin miinwaa baabaamaajimowinan wii- aasgaabwitowaad miinwaa wii-wiijgaabwitowaad ne’en sa e-giigdanjin wii-maanenimowaad
  • Niisaakseg wi e-gookzigemgag e-zigibnaad enigokoodewizijig miinwaa dazhiikewinan dbishkoo dnoo apenimowin, naasaab bezhigwendamowin, maadookiing inendamowin miinwaa ezhaang, mashkawizii dazhiike-bimaadiziwin miigweng miinwaa maadookiing, tesnog wenpash nokiing, maamwi naadmaadwaad bemaadzijig wii-zhawenjigewaad kina
  • Miigaadwin miinwaa noondeseg wiijkiwendiwin biitawiing bebezhigowing miinwaa ngodoodegizing dagwagindaming ezhi-bebkaandizing dazhiikewining
  • Miigaadwin miinwaa gwiwninendamowin onji zhitwaawin miinwaa manidowaadziwin
  • Bichibowi-ganoondiwin: mji-danaagidooniwin, mji-dibaaknigewin, mookiitaagewin, nanaawndakootaagziwin, giimoodiziwin, dbastaagoziwin, miinwaa….
  • banaajchigaadedoodmowini’aasgaabwitaagewin
  • Bagidendimo-daapnaming mashkawiziising dazhiikewini’bimaadiziwin miinwaa/maa ge ogimaawewin
  • Noondeseng mewizha gaa-zhi-ogimaakandakeng bemaadzijig gaa-miinindwaa gashkewiziwin wii-bbaamiikmowaad wdoo-dazhiikewininwaa
  • Nokiiswang miinwaa gdamaagziwin
  • Maaskaamagak ngodoodegizing
  • Maazhseg ngodoodegizing
  • ngoji-daasig
  • baatiinag gibaakogewin